Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011

Ριχάρδος ο Γ', Επίδαυρος, 31-07-2011.



Τον Κέβιν Σπέϊσυ τον εκτίμησα όταν τον είδα στα "Ναυτιλιακά Νέα", μια ταινία όχι και τόσο γνωστή αλλά πολύ όμορφη και ενδιαφέρουσα, μία από τις αγαπημένες μου πλέον.
Αργότερα άκουσα ότι είχε οριστεί καλλιτεχνικός διευθυντής του Old Vic, γεγονός το οποίο με εντυπωσίασε. Γνωρίζοντας από τη μια, τη μανία των Άγγλων με το θέατρο και από την άλλη, τη μανία τους να θεωρούν ότι μόνο Άγγλοι αξίζουν να αναλαμβάνουν σημαντικές θέσεις , λόγω εναπομείνασας αλλαζονείας από τον καιρό της αυτοκρατορίας (άντε να δούμε πόσο θα κάνουν να το ξεπεράσουν), εξεπλάγην που ένας Αμερικάνος πήρε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του θεατρικού οργανισμού. 
Οπότε είχα διπλή περιέργεια να δω την παράσταση. Να δω μια σαιξπηρική παράσταση δύσκολη και ενδιαφέρουσα  από τον παλαιότερο θεατρικό οργανισμό της Αγγλίας και να δω τον Σπέϊσυ, όχι ως αγαπημένο μου ηθοποιό αλλά να δω τι ψάρια πώς δικαιολογείται η θέση του στο βρεττανικό θέατρο.

Η επιτυχία του ως καλλιτεχνικός διευθυντής στο Old Vic δεν ήταν δεδομένη. Είχε και κακές κριτικές και αποτυχίες. 
Ο Ριχάρδος ο Γ' όμως του βγήκε. Οι παραστάσεις του Λονδίνου πήραν πολύ καλές κριτικές. Οι Άγγλοι τον έχουν αποδεχθεί.
Το έργο είναι δύσκολο, περίπλοκο, με πολλούς χαρακτήρες, οι οποίοι έχουν όλοι σημασία στην εξέλιξη του Ριχάρδου ως σφετεριστή της εξουσίας και αδίστακτου συνωμότη. Αν και το είχα δει πριν τρία χρόνια με Κιμούλη να σκηνοθετεί και να παίζει, αν και πήγα ολίγον διαβασμένη, και πάλι υπήρχαν στιγμές  όπου μπερδεύτηκα από το πολυπρόσωπο του έργου. Με αυτό το δεδομένο καθώς και με το ότι πολλοί σκηνοθέτες στο παρελθόν, καθώς ο Ριχάρδος είναι μέρος μιας τετραλογίας, έχουν προσθέσει ή αφαιρέσει στίχους καθώς και έχουν ακόμη και χωρίσει σκηνές, όπως στην ταινία με τον Ολίβιε, νομίζω ότι αυτός ο αφιλότιμος ο Μέντες έπρεπε να είχε εφαρμόσει ολίγον τις αρχές της θεατρικής οικονομίας και να είχε σκεφτεί ότι και τρεις ώρες και χωρίς διάλειμμα, έτσι να ξεσκοτεινιάσει το βλέμμα, και με τόσους χαρακτήρες που πηγαινοέρχονται για να σκοτωθούν, θα τους κλούβιανε τους θεατές και δεν θα ήξεραν τι χειροκροτούν.


Ωστόσο το χειροκρότημα το άξιζε η παράσταση, το άξιζε, κατά τ' άλλα, η σκηνοθεσία, το άξιζαν οι ηθοποιοί. Σκηνικό λιτό και αυστηρό, όπως ταιριάζει στο Μεσαίωνα, πάνω στο οποίο έπαιζε η σκηνοθεσία και το οποίο της επέτρεπε να εναλλάσσει τις πολλές σκηνές του έργου καλώντας και το θεατή να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του. Οθόνη στην μεγαλύτερη επιφάνεια του σκηνικού, όπου οι σκηνές που προβάλλονταν βοηθούσαν στη δραματοποίηση, τύμπανα τα οποία έδιναν τον τόνο στις εξελίξεις και σκηνοθετικά ευρήματα εξαιρετικά πετυχημένα, ιδίως στην τελευταία πράξη. Η αναφορά στη σύγχρονη κουλτούρα ανάδειξης ηγετών μέσω της χειραγώγησης της κοινής γνώμης με τη σκηνή της ανάδειξης του Ριχάρδου ως βασιλιά ήταν επίσης πολύ πετυχημένη ως σύλληψη, λίγο μακριά ως προς τη διάρκεια της.
Η δε χρονική μετάθεση, λόγω κοστουμιών, σε πιο πρόσφατο χρόνο, καθόλου δεν απομάκρυνε την παράσταση από τα κλασσικά πρότυπα δεδομένου ότι τα κοστούμια ήταν διαχρονικά και απλά και αποσκοπούσαν να τονίσουν -ιδίως στον πρωταγωνιστή- το ρόλο και τη δυναμική του.

Οι ερμηνείες ήταν όλες εξαιρετικές, αν και η απόσταση στην οποία βρισκόμουν και η κούραση από την λεπτομερή εξιστόρηση των συνωμοσιών με απέτρεψε από το να επικεντρωθώ σε λεπτομέρειες . Το αξιοσημείωτο ήταν ότι κανείς ρόλος δεν επισκιάστηκε παρ' όλη τη δυναμική της υποκριτικής του πρωταγωνιστή. 

Η κεντρική ερμηνεία του πρωταγωνιστή ήταν εξαιρετική. Αυτό που έβλεπες ήταν ένα σώμα σύγχρονο με ένα μυαλό που είχε μεταπηδήσει στον 15ο αιώνα και ζούσε εκεί, σκεπτόταν εκεί, συνωμοτούσε και σκότωνε εκεί. Η συγκέντρωση στο ρόλο του ήταν υποδειγματική, αυτό που λέμε ότι ήταν στο πετσί του ρόλου. Ο Κέβιν Σπέϊσυ κατάφερε να ξεπεράσει τη χολλυγουντιανή αύρα και να μεταμορφωθεί σε ένα Ριχάρδο ο οποίος, όπως τον παρουσιάζει η σαιξπηρική πένα, έχει γίνει αδίστακτος καθώς γαλουχήθηκε μέσα σε συνωμοσίες και σε αγωνίες για την κατάκτηση της εξουσίας. Τη δυσμορφία , η οποία αμφισβητείται ιστορικώς, φαινόταν σχεδόν  να τη θεωρεί άσκηση για να καταφέρει τους στόχους του στους οποίους επικεντρωνόταν με πάθος και σαρκασμό για τις διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα. Είχε εξάρσεις αυτογνωσίας τις οποίες μετέτρεπε σε αυτοσαρκασμό και ευθυμίες, όταν απευθυνόταν στο κοινό.    

Οι σκηνές της τελευταίας πράξης ήταν οι πιο δυνατές, επειδή έτσι τις ήθελε ο συγγραφέας και  έτσι τις ακολούθησαν οι ηθοποιοί όπου ο πρωταγωνιστής καλείται μετά από τρεις ώρες δύσκολης υποκριτικής, γεμάτης από πυκνούς μονολόγους και σαρκαστικούς διαλόγους που χαρακτηρίζονται από τραγικές ειρωνείες να δώσει τον καλύτερο εαυτό του φθάνοντας σε δραματική κορύφωση με την περίφημη φράση "A horse, my kingdom for a horse"  και στη συνέχεια μετά από μία άκρως πειστική μάχη με τον αντίπαλο του να πέσει νεκρός. 
Εκεί ο πρωταγωνιστής, ο οποίος κατά τη διάρκεια του έργου είχε λίγες, μελετημένες εξάρσεις και έπαιζε με μία εσωτερικότητα η οποία μερικές φορές μεταμορφωνόταν σε χολή και φθόνο, άλλες φορές σε σαρκασμό, σε διάθεση αστειότητας, σε ενσυναίσθηση μοναξιάς και άλλες σε κεκαλυμμένη οργή και επιτηδευμένη υποκρισία, άφησε το πάθος του να βγει στην επιφάνεια και μας χάρισε δυνατές συγκινήσεις, εξακολουθώντας να μας κάνει να πιστεύουμε ότι ήταν όντως ο αντι-ήρωας του Σαίξπηρ και αγωνιζόταν για τα κεκτημένα του στο τέλος της μεσαιωνικής Αγγλίας.

Δεν ξέρω εάν είναι σκόπιμες οι συγκρίσεις με άλλους συναδέλφους του οι οποίοι έχουν παίξει το ρόλο αλλά ο Κέβιν Σπέϊσυ ανήκει στη σχολή της υποκριτικής η οποία δεν έχει καμμία μανιέρα αλλά μεταμορφώνεται κάθε φορά στον ήρωα του ρόλου, αυτό είναι γνωστό για το κινηματογράφο. Το απέδειξε και στο θέατρο και δεν ξέρω γιατί δεν επέλεξαν τον Kenneth Branagh για καλλιτεχνικό τους διευθυντή εκεί στο Old Vic αλλά ο Spacey είναι αντάξιος της θέσης.


Και γι άλλο Ριχάρδο, δείτε και τα ακόλουθα.
http://thebelbo.wordpress.com/
http://provatos.blogspot.com/
http://camerastyloonline.wordpress.com/2011/08/02/richard-iii-amfitalentevomenos-gia-ton-kevin-1/



9 σχόλια:

  1. Ο Τιμογιαννάκης σχολιάζοντας την τελευταία μετριότατη ταινία του Σπέισι γράφει πως άμα την δεις αντιλαμβάνεσαι γιατί ο Σπέισι το γύρισε στο θέατρο. Πράγματι, πού να βρει ο άνθρωπος στην οθόνη την ευκαιρία να παίξει τόσο μεγάλους ρόλους;
    Χαίρομαι που άξιζε η παράσταση γιατί όπως και να το κάνεις ήταν -φαντάζομαι- μεγάλη ταλαιπωρία να βρεθείτε εκεί στην Επίδαυρο, αλλά -επίσης φαντάζομαι- ήταν και μεγάλη εμπειρία.
    Mary, φεύγω επιτέλους για διακοπές και είχα μια μικρή αγωνία μήπως δεν προλάβεις να μας ενημερώσεις εγκαίρως για την παράσταση, γιατί από την τηλεόραση άλλου είδους ενημέρωση πήραμε...
    ΥΓ. Θα με βάλεις να ξαναδώ τα Ναυτιλιακά νέα, γιατί η ταινία δε μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση όταν την πρωτοείδα πριν πολλά χρόνια. Σε αντίθεση βέβαια με Συνήθεις υπόπτους και American Beauty.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Άκουσα και γω τα καλύτερα για την παράσταση.
    Τον Κέβιν Σπέισι τον αγαπώ πολύ ως ηθοποιό. Έχει μια σεμνότητα που είναι σπάνιο φαινόμενο των καιρών και νομίζω ότι μπορεί κανεις να το δει και στις ταινιες του.
    Έχει κάνει μερικές εξαιρετικές ταινίες (και μένα μου άρεσαν τα Ναυτιλιακά Νέα), ας μην ξεχνούμε βέβαια ότι για πολλούς ηθοποιούς-αν όχι για όλους- ο κινηματογράφος είναι ένας τρόπος να βγάζυν χρήματα για να ζήσουν. Γενικά στην Βρεταννία τον εκτιμούν ιδιαίτερα για τη θητεία του στις θεατρικές σκηνές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Θωμά, συγνώμη για την καθυστέρηση, έχεις δίκιο αλλά μερικά πράγματα πρέπει να "καθίσουν" μέσα μου για να τα εξωτερικεύσω.
    Κι εγώ νομίζω ότι ο Σπέϊσυ, παρ' όλο που έγινε γνωστός από το σινεμά, δεν έχει παίξει μεγάλους ρόλους κινηματογραφικά, δεν ξέρω οι επιλογές του δεν είναι σκοπευμένες προς ρόλους ανάλογους με ενός ντε Νίρο ή Πατσίνο, αν και τους κοντράρει στα ίσια, ούτε και σε ταινίες ανάλογες με αυτές οι οποίες έκαναν διάσημους τους προαναφερθέντες. Εναν "Ελαφοκυνηγό" ας πούμε ή κάτι ανάλογο.
    Ταλαιπωρία ήταν λίγο για εμάς γιατί φθάσαμε αργά και είχαμε άνω διάζωμα (μη ρωτάς, εγώ νομίζω ότι αξίζει να πλήρωνα και 100 ευρώ για να δω τέτοιες παραστάσεις), αλλά πιο πολύ ταλαιπωρήθηκα από την έλλειψη θεατρικής οικονομίας του Μέντες. Από την άλλη κατανοώ τη φιλοδοξία ενός σκηνοθέτη να ξεδιπλώσει ολόκληρο το έργο αλλά πάλι ο Σαίξπηρ απευθυνόταν στη βασίλισσα Ελισάβετ η οποία γνώριζε πολύ καλά την πρόσφατη ιστορία της χώρας της.
    Οσο για τα "Ναυτιλιακά Νέα", τα οποία μου διέφυγαν νομίζω όταν έκανες το κινηματογραφικό αφιέρωμα, είναι από τις ταινίες που μου αρέσουν πολύ και τότε ήταν που κόλλησα με τον Σπέϊσυ.
    Καλές διακοπές εύχομαι, εγώ έχω κάνει ήδη μερικά long weekends αλλά θα φύγω οσονούπω.
    Καλές βουτιές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Gloriana θεωρώ ότι ήταν μία από τις μεγάλες παραστάσεις της Επιδαύρου γι αυτό πουν ήταν και όχι για την χολλυγουντιανή και βρεττανοθεατρική αύρα της. Χαίρομαι που σου άρεσαν και εσένα τα Ναυτιλιακά Νέα, σπουδαία ταινία. Οντως ο Σπέϊσυ είναι σεμνός ηθοποιός αλλά μήπως παραείναι και δεν φροντίζει να επιλέγει και κανένα ρόλο πιο σπουδαίο να μείνει στις συνειδήσεις των κινηματογραφοφίλων, όλο πια με αυτά τα Batman και Saturday night Live, του λείπουν μερικές ταινίες-αναφορές, έτσι για να καταξιωθεί και κινηματογραφικά σαν πολύ μεγάλος ηθοποιός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Νομίζω ότι οι ηθοποιοί αυτής της κλάσης δεν ενδιαφέρονται να αποδείξουν κάτι στον κινηματογράφο. Το κάνουν απλά για να βγάλουν χρήματα, οπότε μέσα στα πλαίσια αυτά παίζει και ο Σπέισι.
    Έκανε το Αμέρικαν Μπιούτι, απέδειξε κάτι και οκ.
    Από την άλλη το κινηματογραφικό λόμπι έχει τις κλίκες τους, πολιτικές κλπ. που να ελιχθείς εκεί μέσα αν δεν είσαι πορωμένος.
    Δεν τον ενδιαφέρει τον άνθρωπο πιστεύω...
    Το έχεις δει το Pay it forward, άλλη μια σπουδαία ταινία που συμμετείχε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Gloriana, συγγνώμη για την καθυστέρηση, έλειπα για το σ/κ. Καταλαβαίνω αυτό που λες, αλλά μην ξεχνάμε ότι είνασι και παραγωγός και σκηνοθέτης, άρα α)είναι πιθανόν να μπορεί να ελίσσεται, β) μόνο το Αμέρικαν Μπιούτυ δεν αρκεί αν ακι δεν είναι μόνο αυτό, γ) για να συμφωνήσω πλήρως μαζί σου προϋποθέτει την υποτίμηση του κινηματογράφου ο οποίος είναι η έβδομη τέχνη.
    Μπορεί βέβαια, όντως να μην τον ενδιαφέρει το σινεμά τόσο πολύ για να παίξει και να παίζει για να διατηρεί την επωνυμία του.
    Οχι, το Pay it forward δεν το έχω δει. Αλλά επειδή για να το λες, θα σου άρεσε και θα παίζει και ο Σπέϊσυ, θα το κατεβάσω να το δω στις διακοπές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πέρασα να πω τις ευχές μου για τη γιορτή σου και είδα μια όμορφη ανάρτηση.
    Χρόνια πολλά δεν θα σου πω που ο κόσμος συνηθίζει, χαμόγελο, θα ευχηθώ, στα χείλη σου ν’ ανθίζει

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ελπιζω και ευχομαι η απουσια να ειναι για καλο.
    γιωργος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ασε κι εσύ ένα σχόλιο, μπορείς.